View No. 19 (2023)

No. 19 (2023)

ISSN:
1895-247X
eISSN:
2657-3571

Publication Date:
2023-12-23

Section: Materials

Reports on an on-site inspection of the former camp area at Chełmno and the Rzuchów forest on 1 April 1945 by representatives of the Turek county authorities

Bartłomiej Grzanka

b.grzanka@chelmno-muzeum.eu

historian, head of the Museum of the former German extermination camp Kulmhof in Chelmno nad Nerem Branch of the Martyrological Museum in Żabikowo. Author of, among other publications, Przybysze z zaświatów. Escaped from the German extermination camp in Chelmno (2022), compiled the first full Polish edition of the diary of Nadleśniczy Heinz May, a German witness to the Holocaust at Kulmhof (2018), author of articles published in "Zagładzie Żydów. Studies and Materials", the annual of the Kalisz Society of Friends of Science "Polonia Maior Orientalis", "Rocznik Kolski" and publications on regionalist topics.

ORCID logo https://orcid.org/0000-0002-9301-0237

Museum of the former German extermination camp Kulmhof in Chelmno nad Nerem A branch of the Martyrological Museum in Żabikowo

Zagłada Żydów. Studia i Materiały, No. 19 (2023), Pages: 533-557

Submission Date: 2023-02-28

Publication Date: 2023-12-23

DOI logo https://doi.org/10.32927/zzsim.942

Abstract

After the liquidation of the Chełmno extermination camp, the post-camp areas remained unattended by local authorities for two months. On 1 April 1945, thanks to the personal efforts of Holocaust survivor Jakub Waldman, a commission of representatives of the authorities of the neighboring Turek county arrived at Chełmno. The results are the reports presented below, which testify to the knowledge of villagers and residents about the crimes committed by the SS-Sonderkommando Kulmhof. The materials collected by the commission were handel over to the Central Jewish Historical Commission in Łódź, which, on 26 May 1945, led to an on-site inspection of the former camp area by members of the Main Commission for the Investigation of German Crimes in Poland headed by Zofia Nałkowska, and then to the launch of an official investigation by the examining judge of the District Court in Łódź, Władysław Bednarz.

Źródła archiwalne / Archival Sources
Google Scholar

Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Poznaniu
Google Scholar

Akta procesu Henryka Mani, 1069/1/10/1
Google Scholar

Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie
Google Scholar

Główna Komisja Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce, 165/271
Google Scholar

Archiwum Państwowe w Poznaniu Oddział w Koninie
Google Scholar

Starostwo Powiatowe w Turku, sygn. 4, 9, 481
Google Scholar

Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego
Google Scholar

Zbiór relacji Żydów Ocalałych z Zagłady, 301/153, 301/5349, 301/5350 Zbiór pamiętników Żydów Ocalałych z Zagłady, 302/220
Google Scholar

Źródła publikowane / Published Sources
Google Scholar

Dokumenty i materiały, t. 1: Obozy, oprac. Nachman Blumental, Łódź: CŻKH, 1946.
Google Scholar

Dokumenty i materiały do dziejów okupacji niemieckiej w Polsce, t. 2: Akcje i wysiedlenia, oprac. Józef Kermisz, Warszawa–Łódź–Kraków: CŻKH, 1946.
Google Scholar

Grzanka Bartłomiej, Przybysze z zaświatów. Uciekinierzy z niemieckiego obozu zagłady w Chełmnie, Chełmno: Muzeum byłego niemieckiego Obozu Zagłady Kulmhof w Chełmnie nad Nerem, 2022.
Google Scholar

Grzanka Małgorzata, Zięba Agnieszka, „Nazwali to, że biorą na robotę...”. Dokumenty osobiste więźniów niemieckiego obozu zagłady w Chełmnie, Chełmno: Muzeum byłego niemieckiego Obozu Zagłady Kulmhof w Chełmnie nad Nerem, 2021.
Google Scholar

Litka Piotr, Lorek Zdzisław, Pawlikowski Grzegorz, Nieznane opracowanie: Waldemar Szulc, „Chełmno nad Nerem (Kulmhof) Hitlerowski obóz natychmiastowej zagłady”,
Google Scholar

„Zagłada Żydów. Studia i Materiały” 2020, nr 16.
Google Scholar

Mówią świadkowie Chełmna, red. Łucja Pawlicka-Nowak, Konin–Łódź: Oficyna Bibliofilów, 2004.
Google Scholar

Relacja Mordechaja Żurawskiego z Chełmna nad Nerem „Moje przeżycia z 1940 roku”, oprac. Łucja Pawlicka-Nowak, Monika Polit, tłum. z jidysz Monika Polit, Anna Styczyńska, Miłosz Omietoński, „Zagłada Żydów. Studia i Materiały” 2020, nr 16.
Google Scholar

Świadectwa Zagłady. Obóz w Chełmnie nad Nerem. Getto wiejskie Czachulec, wybór dok., wstęp i oprac. Łucja Pawlicka-Nowak, współpr. Jolanta Adamska, Gdańsk: Muzeum II Wojny Światowej, 2014.
Google Scholar

Literatura przedmiotu Content related Literature
Google Scholar

Bednarek Jerzy, Antykomunistyczny oddział partyzancki Eugeniusza Kokolskiego „Groźnego” (sierpień 1945 r. – marzec 1946 r.) [w:] Konspiracja antykomunistyczna i podziemie zbrojne w Wielkopolsce w latach 1945–1956, red. Agnieszka Łuczak, Aleksandra Pietrowicz, „Studia i Materiały Poznańskiego IPN”, t. 23, Poznań: IPN, 2016.
Google Scholar

Bednarz Władysław, Obóz straceń w Chełmnie nad Nerem, Warszawa: PIW, 1946.
Google Scholar

Ghetto Litzmannstadt 1941–1944. Dokumenty a vypovedi o živote českych židů w lodžskem ghettu, oprac. Richard Seemann, Praha: Ústav mezinárodních vztahů ve spoluprácis Terezínským památníkem, 2000.
Google Scholar

Grzanka Bartłomiej, Grzanka Małgorzata, Cień zagłady. Początki funkcjonowania niemieckiego obozu zagłady Kulmhof w Chełmnie nad Nerem, Chełmno: Muzeum byłego niemieckiego Obozu Zagłady Kulmhof w Chełmnie nad Nerem, 2020.
Google Scholar

Janicki Paweł, Heidemühle, czyli młyn na wrzosowisku. Historia getta wiejskiego w Czachulcu Nowym, Kawęczyn: Urząd Gminy Kawęczyn, 2021.
Google Scholar

Kaszyński Mariusz, Stanisław Kaszyński (1903–1942) – sprawiedliwy, który nie pozostawał bierny wobec nieszczęścia innych, „Polonia Maior Orientalis” 2017, t. 4.
Google Scholar

Litka Piotr, Lorek Zdzisław, Pawlikowski Grzegorz, Śledztwo sędziego Bednarza w sprawie niemieckiego obozu zagłady Kulmhof, „Zagłada Żydów. Studia i Materiały” 2018, nr 14.
Google Scholar

Miłosz Jan, Piasecki Andrzej, W socjalistycznej Polsce (1945–1989) [w:] Dzieje Turku, red.
Google Scholar

Czesław Łuczak, Edmund Makowski, Poznań: Wydawnictwo WBP, 2002.
Google Scholar

Montague Patrick, Chełmno, pierwszy nazistowski obóz zagłady, tłum. Tomasz S. Gałązka, Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2014.
Google Scholar

Obóz śmieci w Chełmnie, „Robotnik”, 5 VI 1945.
Google Scholar

Sefer zikaron le-kehilat Turek we li-kedoszeha, Tel Awiw 1982.
Google Scholar

Serwański Edward, Z dziejów wielkopolskiej konspiracji (1939–1945), Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1999.
Google Scholar

Siepracka Dorota, Stanisław Kaszyński wobec eksterminacji Żydów w obozie zagłady w Chełmnie nad Nerem [w:] „Kto w takich czasach Żydów przechowuje?...”. Polacy niosący pomoc ludności żydowskiej w okresie okupacji niemieckiej, red. Aleksandra Namysło, Warszawa: IPN, 2009.
Google Scholar

Silberklang Dawid, Józef Kermisz (1907–2005) – twórca badań nad Szoa, „Zagłada Żydów.
Google Scholar

Studia i Materiały” 2014, nr 10.
Google Scholar

Słowa są zbyt słabe... Jeszcze jedna mordownia hitlerowska, „Głos Wielkopolski”, 21 VIII 1945.
Google Scholar

Stryjkowski Krzysztof, W okresie okupacji hitlerowskiej (1939–1945) [w:] Dzieje Turku, red. Czesław Łuczak, Edmund Makowski, Poznań: Wydawnictwo WBP, 2002.
Google Scholar

Ziółkowska Anna, Obozy pracy przymusowej dla Żydów w Wielkopolsce w latach okupacji hitlerowskiej (1941–1945), Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2005.
Google Scholar

Netografia
Google Scholar

www.yvng.yadvashem.org
Google Scholar

License

Copyright (c) 2023 Zagłada Żydów. Studia i Materiały

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0

Similar Articles

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 > >> 

You may also start an advanced similarity search for this article.

Altmetrics

Citations in Google Scholar - Click the Icon to Check

Statistics

Grzanka, B. (2023). Reports on an on-site inspection of the former camp area at Chełmno and the Rzuchów forest on 1 April 1945 by representatives of the Turek county authorities. Zagłada Żydów. Studia I Materiały, (19), 533–557. https://doi.org/10.32927/zzsim.942

Share

                            View No. 19 (2023)

No. 19 (2023)

ISSN:
1895-247X
eISSN:
2657-3571

Data publikacji:
2023-12-23

Dział: Materials