Reports on an on-site inspection of the former camp area at Chełmno and the Rzuchów forest on 1 April 1945 by representatives of the Turek county authorities
Zagłada Żydów. Studia i Materiały, No. 19 (2023), Pages: 533-557
Submission Date: 2023-02-28Publication Date: 2023-12-23

Abstract
After the liquidation of the Chełmno extermination camp, the post-camp areas remained unattended by local authorities for two months. On 1 April 1945, thanks to the personal efforts of Holocaust survivor Jakub Waldman, a commission of representatives of the authorities of the neighboring Turek county arrived at Chełmno. The results are the reports presented below, which testify to the knowledge of villagers and residents about the crimes committed by the SS-Sonderkommando Kulmhof. The materials collected by the commission were handel over to the Central Jewish Historical Commission in Łódź, which, on 26 May 1945, led to an on-site inspection of the former camp area by members of the Main Commission for the Investigation of German Crimes in Poland headed by Zofia Nałkowska, and then to the launch of an official investigation by the examining judge of the District Court in Łódź, Władysław Bednarz.
Keywords
Kulmhof death camp , Chełmno , Jakub Waldman , minutes
References
Źródła archiwalne / Archival Sources
Google Scholar
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Poznaniu
Google Scholar
Akta procesu Henryka Mani, 1069/1/10/1
Google Scholar
Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie
Google Scholar
Główna Komisja Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce, 165/271
Google Scholar
Archiwum Państwowe w Poznaniu Oddział w Koninie
Google Scholar
Starostwo Powiatowe w Turku, sygn. 4, 9, 481
Google Scholar
Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego
Google Scholar
Zbiór relacji Żydów Ocalałych z Zagłady, 301/153, 301/5349, 301/5350 Zbiór pamiętników Żydów Ocalałych z Zagłady, 302/220
Google Scholar
Źródła publikowane / Published Sources
Google Scholar
Dokumenty i materiały, t. 1: Obozy, oprac. Nachman Blumental, Łódź: CŻKH, 1946.
Google Scholar
Dokumenty i materiały do dziejów okupacji niemieckiej w Polsce, t. 2: Akcje i wysiedlenia, oprac. Józef Kermisz, Warszawa–Łódź–Kraków: CŻKH, 1946.
Google Scholar
Grzanka Bartłomiej, Przybysze z zaświatów. Uciekinierzy z niemieckiego obozu zagłady w Chełmnie, Chełmno: Muzeum byłego niemieckiego Obozu Zagłady Kulmhof w Chełmnie nad Nerem, 2022.
Google Scholar
Grzanka Małgorzata, Zięba Agnieszka, „Nazwali to, że biorą na robotę...”. Dokumenty osobiste więźniów niemieckiego obozu zagłady w Chełmnie, Chełmno: Muzeum byłego niemieckiego Obozu Zagłady Kulmhof w Chełmnie nad Nerem, 2021.
Google Scholar
Litka Piotr, Lorek Zdzisław, Pawlikowski Grzegorz, Nieznane opracowanie: Waldemar Szulc, „Chełmno nad Nerem (Kulmhof) Hitlerowski obóz natychmiastowej zagłady”,
Google Scholar
„Zagłada Żydów. Studia i Materiały” 2020, nr 16.
Google Scholar
Mówią świadkowie Chełmna, red. Łucja Pawlicka-Nowak, Konin–Łódź: Oficyna Bibliofilów, 2004.
Google Scholar
Relacja Mordechaja Żurawskiego z Chełmna nad Nerem „Moje przeżycia z 1940 roku”, oprac. Łucja Pawlicka-Nowak, Monika Polit, tłum. z jidysz Monika Polit, Anna Styczyńska, Miłosz Omietoński, „Zagłada Żydów. Studia i Materiały” 2020, nr 16.
Google Scholar
Świadectwa Zagłady. Obóz w Chełmnie nad Nerem. Getto wiejskie Czachulec, wybór dok., wstęp i oprac. Łucja Pawlicka-Nowak, współpr. Jolanta Adamska, Gdańsk: Muzeum II Wojny Światowej, 2014.
Google Scholar
Literatura przedmiotu Content related Literature
Google Scholar
Bednarek Jerzy, Antykomunistyczny oddział partyzancki Eugeniusza Kokolskiego „Groźnego” (sierpień 1945 r. – marzec 1946 r.) [w:] Konspiracja antykomunistyczna i podziemie zbrojne w Wielkopolsce w latach 1945–1956, red. Agnieszka Łuczak, Aleksandra Pietrowicz, „Studia i Materiały Poznańskiego IPN”, t. 23, Poznań: IPN, 2016.
Google Scholar
Bednarz Władysław, Obóz straceń w Chełmnie nad Nerem, Warszawa: PIW, 1946.
Google Scholar
Ghetto Litzmannstadt 1941–1944. Dokumenty a vypovedi o živote českych židů w lodžskem ghettu, oprac. Richard Seemann, Praha: Ústav mezinárodních vztahů ve spoluprácis Terezínským památníkem, 2000.
Google Scholar
Grzanka Bartłomiej, Grzanka Małgorzata, Cień zagłady. Początki funkcjonowania niemieckiego obozu zagłady Kulmhof w Chełmnie nad Nerem, Chełmno: Muzeum byłego niemieckiego Obozu Zagłady Kulmhof w Chełmnie nad Nerem, 2020.
Google Scholar
Janicki Paweł, Heidemühle, czyli młyn na wrzosowisku. Historia getta wiejskiego w Czachulcu Nowym, Kawęczyn: Urząd Gminy Kawęczyn, 2021.
Google Scholar
Kaszyński Mariusz, Stanisław Kaszyński (1903–1942) – sprawiedliwy, który nie pozostawał bierny wobec nieszczęścia innych, „Polonia Maior Orientalis” 2017, t. 4.
Google Scholar
Litka Piotr, Lorek Zdzisław, Pawlikowski Grzegorz, Śledztwo sędziego Bednarza w sprawie niemieckiego obozu zagłady Kulmhof, „Zagłada Żydów. Studia i Materiały” 2018, nr 14.
Google Scholar
Miłosz Jan, Piasecki Andrzej, W socjalistycznej Polsce (1945–1989) [w:] Dzieje Turku, red.
Google Scholar
Czesław Łuczak, Edmund Makowski, Poznań: Wydawnictwo WBP, 2002.
Google Scholar
Montague Patrick, Chełmno, pierwszy nazistowski obóz zagłady, tłum. Tomasz S. Gałązka, Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2014.
Google Scholar
Obóz śmieci w Chełmnie, „Robotnik”, 5 VI 1945.
Google Scholar
Sefer zikaron le-kehilat Turek we li-kedoszeha, Tel Awiw 1982.
Google Scholar
Serwański Edward, Z dziejów wielkopolskiej konspiracji (1939–1945), Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1999.
Google Scholar
Siepracka Dorota, Stanisław Kaszyński wobec eksterminacji Żydów w obozie zagłady w Chełmnie nad Nerem [w:] „Kto w takich czasach Żydów przechowuje?...”. Polacy niosący pomoc ludności żydowskiej w okresie okupacji niemieckiej, red. Aleksandra Namysło, Warszawa: IPN, 2009.
Google Scholar
Silberklang Dawid, Józef Kermisz (1907–2005) – twórca badań nad Szoa, „Zagłada Żydów.
Google Scholar
Studia i Materiały” 2014, nr 10.
Google Scholar
Słowa są zbyt słabe... Jeszcze jedna mordownia hitlerowska, „Głos Wielkopolski”, 21 VIII 1945.
Google Scholar
Stryjkowski Krzysztof, W okresie okupacji hitlerowskiej (1939–1945) [w:] Dzieje Turku, red. Czesław Łuczak, Edmund Makowski, Poznań: Wydawnictwo WBP, 2002.
Google Scholar
Ziółkowska Anna, Obozy pracy przymusowej dla Żydów w Wielkopolsce w latach okupacji hitlerowskiej (1941–1945), Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2005.
Google Scholar
Netografia
Google Scholar
www.yvng.yadvashem.org
Google Scholar
License
Copyright (c) 2023 Zagłada Żydów. Studia i Materiały

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0
Similar Articles
- Bartomiej Grzanka, Operation of SS-Sonderkommando Kulmhof in February and March 1942 in Light of Statements of Operations on Special Account 12300 Stored at the State Archive in Łódź , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: No. 16 (2020)
- Piotr Litka, Zdzisław Lorek, Grzegorz Pawlikowski, Unknown Study: Waldemar Szulc, “Chełmno nad Nerem (Kulmhof) – Nazi Camp of Instantaneous Annihilation” , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: No. 16 (2020)
- Piotr Litka, Zdzisław Lorek, Grzegorz Pawlikowski, Judge Władysław Bednarz’s Investigation into the Kulmhof German Death Camp , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: No. 14 (2018)
- Zofia Wóycicka, Holocaust Laboratory – New Historical Exhibition at the Former Kulmhof Death Center in Chełmno nad Nerem , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: No. 16 (2020)
- Andrzej Grzegorczyk, New Permanent Exhibition at the Former German Death Center Kulmhof Museum in Chełmno nad Nerem , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: No. 16 (2020)
- Andrzej Grzegorczyk, The Procedure and Course of the Railway Transports from the Łódź Ghetto to the Death Center in Chełmno nad Nerem (January–May 1942) , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: No. 16 (2020)
- Andrzej Grzegorczyk, The Gypsy Camp in the Łódź Ghetto (1941–1942) , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: No. 17 (2021)
- Jakub Chmielewski, Attitudes of Poles towards Jews in the light of occupation documents on the example of the Lublin District , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: No. 20 (2024)
- Adam Sitarek, “Food Provision in the Camp Is Purportedly Excellent…” What the Łódź Ghetto Residents Knew About the Chełmno nad Nerem Death Centre , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: No. 13 (2017)
- Jacek Leociak, Marta Tomczok, Affective Holocaust Kitsch – Introduction , Zagłada Żydów. Studia i Materiały: No. 17 (2021)
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 > >>
You may also start an advanced similarity search for this article.